Niemalże każda czynność prawna może być dokonana przez przedstawiciela. Prawo w tej kwestii przewiduje jednak kilka wyjątków, m.in. sporządzenie i odwołanie testamentu, uznanie bądź zaprzeczenie ojcostwa. Pełnomocnik działa w granicach umocowania wywołując bezpośrednie skutki dla mocodawcy.
Prawo rozróżnia 3 rodzaje pełnomocnictw:
- Pełnomocnictwo ogólne – powinno być pod rygorem nieważności udzielone na piśmie. Obejmuje umocowanie do czynności zwykłego zarządu. Przez czynności zwykłego zarządu rozumie się:
- załatwianie spraw związanych z normalną eksploatacją rzeczy,
- pobieranie pożytków, dochodów, uprawę gruntu,
- szeroko rozumianą ochronę w postaci różnych czynności zachowawczych, takich jak wytoczenie powództwa o zapłatę czynszu, o odszkodowanie, o eksmisję itd.
- Pełnomocnictwo rodzajowe – wymagane do czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu. W postępowaniu sądowym pełnomocnictwo rodzajowe jest niezbędne do reprezentacji w sprawach z zakresu prawa rodzinnego.
- Pełnomocnictwo szczególne – konieczne gdy ustawa wymaga takiego pełnomocnictwa.
Należy także pamiętać o szczególnym rodzaju pełnomocnictwa jakim jest prokura, ale o tym w kolejnym wpisie.
Należy pamiętać, że jeżeli dla ważności czynności prawnej wymagana jest forma szczególna, wówczas pełnomocnictwo do dokonania tej czynności powinno być udzielone w tej samej formie. Np. do sprzedaży nieruchomości przez pełnomocnika wymagana jest forma aktu notarialnego takiego pełnomocnictwa.
Pełnomocnictwo można odwołać w każdym czasie. chyba że mocodawca zrzekł się odwołania pełnomocnictwa. Umocowanie wygasa ze śmiercią mocodawcy lub pełnomocnika, chyba że w pełnomocnictwie inaczej zastrzeżono z przyczyn uzasadnionych treścią stosunku prawnego będącego podstawą pełnomocnictwa.
Jeżeli zawierający umowę jako pełnomocnik nie ma umocowania albo przekroczy jego zakres, ważność umowy zależy od jej potwierdzenia przez osobę, w której imieniu umowę zawarto. W braku potwierdzenia ten, kto zawarł umowę w cudzym imieniu, obowiązany jest do zwrotu tego, co otrzymał od drugiej strony w wykonaniu umowy, oraz do naprawienia szkody, którą druga strona poniosła przez to, że zawarła umowę, nie wiedząc o braku umocowania lub o przekroczeniu jego zakresu.
Jeżeli pełnomocnik, po wygaśnięciu umocowania, dokona w imieniu mocodawcy czynności prawnej w granicach pierwotnego umocowania, czynność prawna jest ważna, chyba że druga strona o wygaśnięciu umocowania wiedziała lub z łatwością mogła się dowiedzieć (art. 105 kodeksu cywilnego).
Pełnomocnik może ustanowić dla mocodawcy innych pełnomocników, jeżeli treść pełnomocnictwa go do tego uprawnia (art. 106 kodeksu cywilnego).
Jeżeli mocodawca ustanowił kilku pełnomocników z takim samym zakresem umocowania, każdy z nich może działać samodzielnie.
Inspiracją dla niniejszego wpisu był artykuł na portalu http://kruczek.pl. Serdecznie polecam interesujące treści zamieszczone na tym serwisie.